مفهوم چارتر چیست؟
چارتر یک اصطلاح بسیار رایج و کلیدی در صنعت گردشگری است. به طور ساده، چارتر به معنای اجاره کامل یا دربست گرفتن است.
مفهوم چارتر در صنعت حمل و نقل و اقامت
در عمل، زمانی که یک آژانس مسافرتی (یا حتی یک فرد) تصمیم می گیرد تعداد مشخصی از صندلی های هواپیما (یا کل ظرفیت یک پرواز) را برای یک دوره زمانی خاص کرایه کند، در واقع آن صندلی ها را چارتر کرده است.
اما مفهوم چارتر تنها به هواپیما ها و وسایل نقلیه خلاصه نمی‌شود. در زمینه اقامت و هتل ها نیز همین منطق وجود دارد؛ هنگامی که یک آژانس یا شخص حقوقی/حقیقی، تعدادی از تخت های هتل را برای یک بازه زمانی مشخص رزرو و اجاره می‌کند، به این کار نیز چارتر کردن می‌گویند.
استفاده سازمانی از چارتر
علاوه بر آژانس های هواپیمایی، بسیاری از مؤسسات دولتی و شرکت های خصوصی نیز از چارتر استفاده می‌کنند. برای مثال، اگر پرسنل یک شرکت به صورت مکرر در طول سال نیاز به سفر هوایی یا اقامت داشته باشند، سازمان مربوطه معمولاً اقدام به چارتر کردن پرواز یا هتل برای کارمندان خود می‌کند. دلیل این امر اقتصادی است: چارتر کردن مانند خرید عمده عمل کرده و نتیجه آن کاهش هزینه‌ها و صرفه‌جویی مالی برای مؤسسه خواهد بود.
در بخش‌های بعدی، به دسته‌بندی انواع چارتر بر اساس ظرفیت خواهیم پرداخت.
دسته بندی چارترها بر مبنای ظرفیت (صندلی)
فول چارتر (Full Charter): چارتر کامل زمانی رخ می‌دهد که همه صندلی های یک پرواز به صورت دربست اجاره شوند.
سیت چارتر (Seat Charter): چارتر صندلی، تنها قسمتی از ظرفیت صندلی های یک پرواز به چارتر اختصاص داده می‌شود.
اصطلاحات کلیدی در حوزه چارتر
چارترکننده: فرد یا آژانسی است که کل یا بخشی از صندلی های یک پرواز را اجاره می کند.
چارتردهنده: شرکت هواپیمایی (ایرلاین) است که صندلی های خود را در آن پرواز خاص، برای اجاره در اختیار چارتر کننده قرار می‌دهد.
دسته‌بندی انواع چارتر پرواز بر اساس مدت زمان
بر اساس معیارهای زمانی، سه گونه اصلی از قراردادهای چارتر (اجاره‌ی صندلی‌های پروازی) وجود دارد که در ادامه به تشریح آن‌ها می‌پردازیم:
۱. پرواز چارتر شناور (Flexible Charter)
در این نوع، شرکت یا فرد چارترکننده (اجاره‌کننده) کل یا بخشی از ظرفیت صندلی‌های یک مسیر پروازی را برای یک دوره‌ی زمانی مشخص (مثلاً سه ماه فصل تابستان) اجاره می‌کند. ویژگی بارز این نوع چارتر این است که مسافر می‌تواند بلیط رفت و برگشت خود را در هر زمانی درون این دوره‌ی سه‌ماهه انتخاب کند و تاریخ بلیط برگشت محدودیت زمانی مشخصی ندارد و می‌تواند کاملاً شناور باشد.
مثال: برخی خطوط هوایی ایرانی، صندلی‌های پروازهای خود به مقاصدی مانند ازمیر و اسپارتا در ترکیه را به این شکل چارتر می‌دهند. در نتیجه، کلیه‌ی بسته‌های مسافرتی (تورها) در این مسیرها بر پایه‌ی همین پروازهای چارتر شناور تنظیم می‌شوند.
۲. پرواز چارتر پشت سر هم (Back To Back Charter)
این نوع قرارداد چارتر، چارترکننده را ملزم می‌کند تا بلیط‌های اجاره‌ای خود را با در نظر گرفتن حداکثر یک فاصله‌ی زمانی معین بین تاریخ پرواز رفت و پرواز برگشت به فروش برساند. به عبارت دیگر، مدت اقامت مسافر در مقصد محدود و سقف دار است.
مثال: اگر شما برای خرید تور استانبول بلیط چارتر درخواست کنید، متصدی فروش ممکن است به شما اطلاع دهد که تاریخ بازگشت شما باید نهایتاً دو هفته پس از تاریخ پرواز رفت شما باشد.
۳. پرواز چارتر بلاک (Block Charter)
در این حالت، چارتر کننده موظف است که صندلی های اجاره‌ای خود را با تاریخ‌های رفت و برگشت کاملاً ثابت و از پیش تعیین‌شده به فروش برساند. در واقع، این نوع چارتر هیچ انعطاف‌پذیری زمانی ندارد و مسافر باید کاملاً بر اساس زمان بندی مشخص‌شده بلیط تهیه کند.
مثال: هنگام مراجعه برای خرید بلیط، متصدی به شما اعلام می‌کند که پرواز چارتر مسیر مورد نظر شما فقط برای تاریخ رفت ۲۲ مرداد و برگشت ۲۷ مرداد موجود است و در تاریخ‌های دیگر امکان تهیه آن وجود ندارد.
انواع پروازهای چارتری: دسته‌بندی بر اساس زمان
بررسی پروازهای چارتری از منظر زمان نشان می‌دهد که آن‌ها به سه نوع مختلف تقسیم می‌شوند که در بخش‌های بعدی به تفصیل به آن‌ها خواهیم پرداخت.
تفاوت های بلیط چارتر و سیستمی
تفاوت‌های بنیادین این دو نوع بلیط هواپیما در چهار حوزه اصلی خلاصه می‌شود که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:
۱. مرجع فروش و عرضه‌کننده بلیط
| نوع بلیط | مرجع فروش |
| سیستمی | فقط توسط خود شرکت‌های هواپیمایی (ایرلاین‌ها) یا نمایندگی‌های رسمی و معتبر آن‌ها عرضه می‌شود. |
| چارتر | توسط شرکت‌های چارترکننده یا آژانس‌های گردشگری که ظرفیت پرواز را پیش‌خرید کرده‌اند، فروخته می‌شود. |
به بیان دیگر، برخلاف بلیط چارتر، بلیط سیستمی انحصاراً در اختیار خود ایرلاین و نماینده‌هایش است.
۲. برنامه‌ریزی و ثبات زمانی پرواز
| نوع بلیط | مشخصات برنامه پروازی و قیمت |
| سیستمی | برنامه پروازها برای تمام طول سال مشخص است. مسافر از مدت‌ها قبل تا لحظه آخر می‌تواند از روزها و مقاصد پروازی مطلع باشد و قیمت ثابتی در طول سال دارد. |
| چارتر | برنامه و قیمت‌ها اغلب نوسان بیشتری دارند و ممکن است در لحظات نزدیک به پرواز تغییر کنند. |
۳. امکان تغییر، استرداد و بازگشت وجه
| نوع بلیط | قوانین کنسلی، تغییر تاریخ/ساعت و استرداد |
| سیستمی | انعطاف‌پذیر است. شما می‌توانید تاریخ یا ساعت پروازتان را تغییر دهید یا بلیط را استرداد کنید و پس از کسر جریمه کنسلی، مابقی مبلغ را بازپس بگیرید. |
| چارتر | سخت‌گیرانه است. امکان تغییر تاریخ یا ساعت پرواز وجود ندارد و هزینه پرداختی برای بلیط تقریباً غیرقابل استرداد (سوخت کامل) است. |
۴. ساختار قیمت‌گذاری بر اساس گروه سنی
| نوع بلیط | نحوه محاسبه قیمت بر اساس سن |
| سیستمی | قیمت بلیط بر اساس گروه سنی مسافر تعیین می‌شود: - کودکان (عموماً ۲ تا ۱۲ سال): ۵۰ تا ۷۵ درصد نرخ بزرگسال - نوزادان (زیر ۲ سال): ۱۰ تا ۳۰ درصد نرخ بزرگسال (برای پروازهای داخلی و خارجی) |
| چارتر | قیمت بلیط تمام افراد بالای ۲ سال (اعم از کودک و بزرگسال) یکسان است. نوزادان معمولاً هزینه کمتری دارند. |
نکته مهم: اگر به صورت خانوادگی سفر می‌کنید و در میان همسفرانتان کودکان با سنین متفاوت دارید، تهیه بلیط سیستمی می‌تواند از نظر اقتصادی به صرفه‌تر باشد.
علت قیمت های فوق‌العاده پایین بلیط چارتر چیست؟
آیا تا به حال در وب‌سایت های فروش بلیط یا پیام های تبلیغاتی با نرخ های باورنکردنی و بسیار جذاب برای پروازها مواجه شده‌اید؟ مثلاً، دیدن قیمت‌هایی مثل فقط ۸۰ هزار تومان برای پرواز تهران به مشهد ممکن است این سؤال را در ذهن شما ایجاد کند که چرا بهای این بلیط‌ها تا این حد پایین است؟
ضرر مالی، انگیزه اصلی تخفیف
دلیل این تخفیف های عجیب در این است که چارترکننده (شرکت یا فردی که تمام صندلی‌های یک پرواز را پیش خرید کرده است) بهای کامل بلیط ها را از قبل پرداخت کرده است. اگر نتواند تمام ظرفیت پرواز را در تاریخ مورد نظر به فروش برساند، متحمل خسارت مالی هنگفتی می‌شود. به همین دلیل، در موارد نادری، به خصوص با نزدیک شدن به ساعت پرواز، چارتر کننده ترجیح می‌دهد بلیط ها را به هر قیمتی به فروش برساند تا حداقل بخشی از سرمایه خود را بازگرداند و کمترین ضرر را ببیند. این مکانیسم مشابهی است که گاهی اوقات در تور خارجی لحظه آخری نیز مشاهده می‌شود.
تاثیر زمان و تقاضا بر قیمت
نرخ‌گذاری بلیط چارتر مستقیماً به دو عامل کلیدی بستگی دارد: زمان و تقاضا. در مواقع اوج سفر مانند تعطیلات تابستان یا عید نوروز که تقاضا بسیار زیاد است، بلیط چارتر نه تنها ارزان‌تر نیست، بلکه ممکن است از بلیط‌های سیستمی هم گران‌تر باشد.
اما در حالت کلی، در پروازهای چارتری، یک قاعده وجود دارد: هر چقدر به زمان پرواز نزدیک‌تر می‌شوید، احتمال پیدا کردن بلیط ارزان‌تر افزایش می‌یابد.
اهمیت خرید بلیط چارتر از منابع معتبر
چه کسانی چارترکننده اصلی هستند؟
چارترکنندگان اصلی در واقع آژانس هایی هستند که مستقیماً با شرکت‌های هواپیمایی (ایرلاین‌ها) قرارداد می‌بندند و کل پرواز یا تعداد زیادی از صندلی‌ها را پیش‌خرید می‌کنند. آن‌ها مجوز فروش این بلیط‌ها را دارند و مسئولیت مستقیم ارائه آن را بر عهده می‌گیرند.
اما دسته‌ای دیگر هم وجود دارند که خودشان طرف قرارداد با ایرلاین نیستند، بلکه پرواز یا صندلی‌ها را از همان چارترکنندگان اصلی اجاره می‌کنند و می‌فروشند. این‌ها چارترکنندگان درجه دو محسوب می‌شوند.
چرا باید از واسطه ها دوری کرد؟
تجربه نشان داده است مسافرانی که بلیط خود را از این چارترکنندگان غیرمستقیم یا واسطه‌ها تهیه کرده‌اند، اغلب با مشکلات و بی‌نظمی‌های زیادی مواجه شده‌اند. یکی از شایع‌ترین این مشکلات "بلاتکلیفی در فرودگاه" است.
تصور کنید با اطمینان کامل و در ساعت مقرر به فرودگاه می‌رسید، اما لحظه سوار شدن به هواپیما متوجه می‌شوید که نام شما، علی‌رغم خرید بلیط، در لیست مسافران پرواز ثبت نشده است!
راهکار نهایی برای جلوگیری از بروز مشکل
تنها راه مطمئن برای دوری از این آشفتگی‌ها و اطمینان از صحت بلیط چارتر، این است که صرفاً از مراجعی خرید کنید که تضمین می‌کنند تنها بلیط های ارائه شده توسط چارترکنندگان اصلی و دارای اعتبار را به فروش می‌رسانند. اعتبار فروشنده، ضامن سفر آسوده شماست.
وقتشه دنیا رو با ما سفر کنی!
دیگه نگران برنامه‌ریزی و هزینه‌ها نباشید! چه به دنبال بلیط هواپیما با بهترین قیمت برای سفرهای داخلی و خارجی باشید، چه مشتاق تجربه‌ی یک تور خارجی به یادماندنی و بی‌دغدغه، آژانس گردشگری دنیاروسفر همراه شماست.
بهترین نرخ بلیط‌ها را پیدا کنید.
از جدیدترین تورهای خارجی مطلع شوید.
سفر خود را آسان، ارزان و مطمئن رزرو کنید!
سفر بعدی شما فقط با یک کلیک فاصله دارد!
